شعار انسجام اسلامی باید به شعور انسجام اسلامی در فضای مجازی تبدیل شود

گروه وبلاگ: یک کارشناس ارتباطات علوم اجتماعی بر مقدم بودن شکل‌گیری مفهوم انسجام اسلامی در فضای واقعی نسبت به فضای مجازی تأکید کرد و تبدیل شعار انسجام اسلامی به شعور انسجام اسلامی را در بسط این موضوع در فضای مجازی مؤثر دانست.

به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران ایکنا، زهرا باقری شاد؛ کارشناس علوم ارتباطات اجتماعی و روزنامه‌نگار در گفت‌وگو ‌با خبرنگار سرویس وبلاگ خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا)، با توجه به قابلیت‌های فضای مجازی ایران، تقدم شکل‌گیری مفهوم انسجام اسلامی در فضای واقعی را با اهمیت دانست.

وی گفت:فضای مجازی مطمئناً نمی‌تواند از فضای واقعی متفاوت باشد و این دو به موازات هم حرکت می‌کنند. در هر فرهنگ و جامعه‌ای بر اساس نیاز‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مفاهیم شکل می‌گیرند. این مفاهیم در جامعه‌ای شکل واقعی و در جای دیگر شکل مجازی پیدا می‌کنند.

وی ادامه داد: اگر انسجام اسلامی در فضای واقعی ما بتواند معنا پیدا کند، در فضای مجازی هم می‌تواند منتقل شود. اما اینکه، مفهوم انسجام اسلامی به طور خاص در فضای مجازی فقط شکل بگیرد امکان‌پذیر نیست.

تنها مفاهیمی قابل انتقال به این فضا هستند که مرتبط با تکنولوژی، خدمات جدید و جهان اطلاعاتی باشند، انتقال مفهوم عمیقی مانند دین، مذهب و اسلام به فضای مجازی که سابقه تاریخی زیادی دارد، بسیار دشوار است.

وی افزود: مفهوم انسجام اسلامی مفهومی است که به تازگی مطرح شده‌است. باید دید این مسأله در صدا‌وسیما، رسانه‌ها، اقتصاد بانکی و ادارات ما چه طور تعریف می‌شود و بر اساس اهداف تعریف شده چطور پی‌گیری می‌شود، تا اینکه بیاییم در مرتبه بعدی ببینیم در فضای مجازی از طریق رسانه‌های مجازی و سایت‌ها چطور به این مفهوم پرداخته‌شده است. بنابراین در فضای عینی ابتدا باید این مفهوم مورد بررسی قرار بگیرد.

وی تصریح کرد: محدودیت‌های ایجاد شده توسط حکومت‌های مختلف باعث شده مفهوم انسجام اسلامی هیچگاه فراتر از مسلمان‌ها نرود، بویژه اکنون که تکنولوژی به سمت سمعی و بصری شدن همزمان پیش می‌رود، سبب شده تا ما حرفی برای گفتن نداشته‌باشیم. در فضای مجازی هم که تشکیل شده از سایت‌ها، وبلاگ‌ها و خبرگزاری‌ها این نقیصه دیده می‌شود.

این کارشناس علوم ارتباطات اجتماعی با انتقاد از قوانین موجود گفت: فضای مجازی ما از قانون فضای واقعی پیروی می‌کند. خبرگزاری‌ها و سایت‌های ما تنها به منابع اطلاع رسانی و آگاهی رسانی در معتبر در فضای واقعی دسترسی دارند، چطور فضای مجازی می‌تواند بدون قانون و ضمانت اجرایی در این زمینه جریان سازی بکند.

ضمن اینکه جریان‌سازی صرفاً در تئوری معنا پیدا نمی‌کند. ما در کشور 11 میلیون کاربر داریم، با این کاربرها اصلاً امکان جریان‌سازی انسجام اسلامی خیلی بعید به نظر می‌رسد، چراکه اکثر این وبلاگ‌‌نویس‌ها دغدغه اسلام ندارند.

وی ادامه داد: نیاز کسانی که وارد فضای سایبر شدند، چیز دیگری است. اگر ما می‌خواهیم از طریق فضای مجازی برای کاربران جریان سازی بکنیم، باید ببینیم کابران ما چه کسانی هستند؟

کاربرهای ما در ایران بیشتر مخاطب گرو‌ه‌های دوست یابی مثل yahoo 360، ارکات یا چت و ... هستند. ما کاربران بی‌هدف زیادی داریم. چطور می‌توانیم برای این‌ها جریان‌سازی بکنیم؟

باقری شاد در ادامه پاسخ به این سؤال گفت: باید ببینیم تعریف انسجام اسلامی در نیازهای این کابران می‌گنجد؟ فرضاً هم که بگنجد، پس تکلیف 59 میلیون بقیه چه می‌شود؟ با طرح این سؤالات باید گفت که جریان‌سازی عمیق و گسترده‌ای در فضای مجازی نمی‌تواند شکل بگیرد.

وی امکان شکل‌گیری این جریان را در شکل گیری مفهوم انسجام اسلامی در فضای واقعی دانست و گفت: امکان شکل گیری این بحث در فضای مجازی به این بر‌می‌گردد که در فضای واقعی این جریان به وجود بیاید، تا به موازات آن این بحث نیز در فضای مجازی شکل گیرد.

وی تصریح کرد: این دو دنیا در موازات هم پیش می‌روند.

این کارشناس ارتباطات با اشاره به اهمیت شناسایی نیاز کاربران افزود: کاربران اینترنتی ما بیشترشان، نیازشان بحث و گفت‌وگو برای انسجام اسلامی نیست، اگر می‌بینیم، امکان بسط این بحث در فضای واقعی بیشتر است، چرا این امکانات را وارد این فضا نکنیم. شاید این بحث را از طریق فضای واقعی بهتر بتوان پیاده کرد.

وی ادامه داد: من مخالف شکل‌گیری این بحث در فضای مجازی نیستم، اما با امکانات، شرایط و کاربران ما که بیشتر به سمت بلاگ‌های شاعرانه، ادبی و ... متمایلند، این بحث بخش کوچکی را خواهد گرفت.

مهمترین اتفاق در شکل‌گیری انسجام اسلامی خواست مردم است

باقری شاد مهمترین اتفاق در شکل گیری این بحث در فضای مجازی را خواست مردم دانست و افزود: خود مردم باید این بحث را بخواهند، اتحاد ملی و انسجام اسلامی یک سرمشق است، اگر در حد یک شعار در فضای مجازی بخواهد باقی بماند، دوام نمی‌آورد، همان‌طور که در فضای واقعی دوام نخواهد آورد.

وی تصریح کرد: شعار باید به شعور تبدیل شود. شعور چیزی است که بر اساس نیاز مردم باید شکل بگیرد. ممکن است تا یک یا دو سال فضای مجازی به این مسئله بپردازد، ممکن است سایت‌ها، پایگاه‌های اینترنتی، تالارهای گفتمان، به این قضیه بپردازند، اما باید همیشه اکثریت را در نظر گرفت.

وی تصریح کرد: چراکه این شعار برای اکثریت مطرح شده، قبل از انسجام اسلامی، اتحاد ملی مطرح شده‌است. این دو پشت سر هم است. انسجام اسلامی باید برای مردم باشد، وقتی این مفهوم در واقعیت هنوز شکل نگرفته، چالش‌ها بیشتر می‌شود. بنابراین در فضای مجازی نمی‌تواند دوام بیاورد.

این روزنامه‌نگار ادامه داد: نکته دیگر این است که اگر دست پایگاه‌های اینترنتی برای ایجاد چالش باز باشد، بحث بیشتر بسط پیدا خواهد کرد. گرچه محدودیت رسانه‌های چاپی گریبان‌گیر نشریات الکترونیک نیز هست.

باید اجازه بدهیم انسجام اسلامی در فضای مجازی به چالش کشیده شود

وی افزود: باید اجازه بدهیم این بحث به چالش کشیده شود. اگر به چالش کشیده شود و مخالفان هم به میدان بیایند، بحث مؤثری خواهد شد. تالار گفتمانی که فقط یک عده می‌آیند تا از این بحث دفاع کنند، این تالار دوام نمی‌آورد، تازه اگر هم دوام بیاورد، بین همان ده نفر دوام می‌آورد.

تکثر‌گرایی موجب افزایش دقت کاربران می‌شود

این کارشناس ارتباطات در ادامه گفت: وقتی تکثر به میان بیاید، دقت هم بالا می‌رود، بنابراین انتخاب هم صحیح‌تر می‌شود. وقتی کاربران ما به جای 10 سایت با 50 سایت با این عنوان روبرو شوند؛ که انسجام اسلامی از دید روانشناسی، انسجام اسلامی از دید جامعه شناسی، انسجام اسلامی از دید اقتصادی و ....، بررسی ابعاد مختلف این موضوع از همه جناح‌های فکری باعث خواهد شد که این بحث پیشرفت کند.

وی در ادامه با اشاره به قابلیت‌های فضای مجازی گفت: فضای مجازی به دلیل هزینه کمتر و سرعت انتقال اطلاعات بیشتر قلمرو بهتری است.

وی وبلاگ‌ها را در گسترش این مفهوم در فضای مجازی مؤثر دانست و گفت: وبلاگ‌ها متکثرترین پایگاه‌های اینترنتی هستند، اگر وبلاگ‌ها با موضوعات مختلف این بحث را هم در خود جای بدهند و بحث را هدایت کنند، مؤثر خواهد بود.

هدایت در فضای مجازی از طریق ایجاد انگیزه و رقابت در بلاگران بوجود می‌آید

وی تصریح کرد: نباید انتظار شکل‌گیری سریع مفهوم انسجام اسلامی را در این فضا داشت. هدایت در فضای مجازی را نیز باید کسانی که این شعار برایشان مهم است از طریق ایجاد انگیزه در بلاگران هدایت کنند.

باقری شاد ادامه داد: باید فضای رقابتی در بین وبلاگ‌ها از طریق برگزاری جشنواره، سمینار و ... به وجود بیاید. دولت نیز باید قانون مشخصی را در این زمینه بوجود بیاورد تا با فیلترینگ‌های نابجا روبرو نشویم.

وی در پایان گفت: دولت باید سعه صدر داشته باشد و با صبر این بحث را دنبال کند. هیچ انسجام اسلامی یک شبه، بدون اینکه به چالش کشیده شود و بدون اینکه به آن حمله شود و از آن دفاع شود بدست نمی‌آید. ما می‌توانیم از امکانات فضای مجازی برای بسط این موضوع استفاده کنیم.